Romatoid Artrit - çiçek tutan el

Romatoid Artrit (RA)

Romatoid Artrit (RA) Nedir?

Romatoid artrit, sıklıkla el-el bileği ve ayak-ayak bileğinin küçük eklemlerinde, dizlerde, dirseklerde ve daha seyrek olarak kalça ve omuzlarda sinsi bir şekilde başlayan ve uzun süre devam eden (süreğen) inflamatuvar (iltihaplı) bir romatizmadır. Hastalık genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve haftalar, aylar içerisinde eklemlerde ağrı, tutukluk ve şişlik gelişir. Hastalığın erken döneminde yorgunluk, kas ağrısı, hafif ateş ve kilo kaybı görülebilir. Eklem çevresindeki bağlar ve kaslar gibi yumuşak dokularda da ağrı ve sıcaklık artışı gelişebilir.

Romatoid artrit nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminin normalden farklı çalışması ve vücudun kendi dokularına karşı tepki göstererek sağlıklı dokuları yıpratması sonucunda ortaya çıkar. Sadece eklemleri değil, cilt, gözler, kalp, damarlar, akciğerler ve sinir sistemini de etkileyebilir.

Ülkemizdeki erişkin nüfusta, her 1000 kişinin 5’inde romatoid artrit olduğu tahmin edilmektedir.

Hastalık genellikle 20-50 yaş arasında ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklere göre 3 kat daha sık gelişir. Ailesinde romatoid artrit veya iltihaplı romatizması olanlarda daha sık görülür.

Sık Sorulan Sorular

Romatoid artrit hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları

Romatoid Artrit (RA) Nasıl Teşhis Edilir?

Romatoid artrit hastalığının tanısı tek bir test ile konulmaz. Tanı için en önemli ipuçları hastalığın öyküsünden elde edilir. Doktorunuz yakınmalarınızı öğrenip muayenenizi yaptıktan sonra bazı laboratuvar incelemeleri ve eklem filmlerinin sonuçlarını da değerlendirerek tanınızı koyabilir.

Kanda iltihabı gösteren sedimantasyon ve C-reaktif protein (CRP) yüksek bulunabilir. Romatoid faktör (RF) ve Antisitrüllinlenmiş protein antikorları (anti-CCP), romatoid artriti tanısı koymada yardımcı olur.

Romatoid artritli her hastada romatizma testleri yüksek çıkmayabilir. Romatizma testlerinin tek başına yüksek olması da romatoid artrit tanısı koydurmaz.

Romatoid Artrit (RA) Nasıl Tedavi Edilir?

Romatoid artrit yaşam boyu devam edebilen bir hastalıktır. Hastalığın tedavi ile kontrol altına alınıp sönmesi mümkündür ancak bu durumun korunabilmesi için tedaviye devam edilmelidir. Tedaviye eklem hasarı geri dönülmeyecek devreye girmeden önce başlamak gerekir.

Romatoid artrit tedavisinde nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar ve kortizonun yanı sıra, sentetik ve biyolojik hastalık düzenleyici ilaçlar kullanılır.

Romatoid artritte yapılan egzersizler kas gücünün ve eklem hareket açıklığının korumasına yardımcı olur, kemik erimesini ve ağrıyı azaltır. Egzersiz ayrıca kalp damar sisteminin sağlıklı kalmasına yardım eder, psikolojik ve sosyal açıdan da faydaları vardır.

Her hastanın tedavisi kendisine özeldir; çünkü tedavi belirlenirken hangi eklemlerin ne derecede tutulduğu, hastalığın alevlenme döneminde mi yoksa iyileşme döneminde mi olduğu gibi hastalık durumu ve hastanın yaşı, genel sağlık durumu, varsa diğer hastalıkları, mesleği gibi kişisel faktörler de dikkate alınır. Sizin için en doğru tedaviye doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerekir.

Biyolojik ilaçlar vücudumuzun kendisinin ürettiği çeşitli proteinlerin ya aynısının ya da bunların tedavi amacıyla değişikliğe uğratılmış hallerinin yüksek teknoloji kullanılarak özel tasarımlandığı ilaçlardır. Dolayısıyla romatoloji pratiğinde kullanılan biyolojik ilaçlar diğer ilaçlara göre daha özgün bir şekilde hastalıktan sorumlu mekanizmalara karşı geliştirilmiş daha etkili ilaçlardır.

Romatoid Artrit (RA) Tedavi Sonrasında Nasıl Takip Edilir?

Hastalık birbirini izleyen alevlenmeler ve iyilik dönemleriyle gider. RF ve anti-CCP testleri yüksek olan hastalarda hastalık daha ağır seyredebilir.

Hastalığın sönmesi ancak tedavi ile sağlanabilir. Ancak hastaların %10-20’sinde tedaviye rağmen hastalıkta ilerlemeler olabilir.

Romatoid artrit hastalığında iltihap varlığı, başta kemik ve kıkırdak doku olmak üzere tüm eklem yapılarında hasara neden olabilir. Özellikle yeterli ve düzgün tedavinin kullanılmadığı durumlarda hasar ilerler ve oluşan hasarı geri döndürmek mümkün değildir.

Hastalık bulguları henüz hafifken erken dönemde tanınması ve tedavisinin başlanması, hastalığın vücudunuzda hasara yol açmasını önleyecektir.

Hasta El Kitapçığı

Romatoid Artrit nedir, nasıl bir hastalıktır, neden olur, tedavisi nedir?

Romatoid Artrit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Romatoid artritin nedeni nedir?

Romatoid artritin kesin nedenleri bilinmemekle birlikte hastalığın genetik olarak yatkın kişilerde sigara, dişeti enfeksiyonları gibi çevresel etkenler sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Romatoid artrit hastalığı kalıtsal mıdır? Çocuklarım hasta olur mu?

Hastalığın ortaya çıkması için sadece genetik yeterli değildir. Bu nedenle romatoid artrit hastalarının çocuklarında hastalığın mutlaka ortaya çıkacağı söylenemez.

Hastalığın tam olarak iyileşme ihtimali var mı?

Henüz hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi bulunmamakla birlikte, hastalığı kontrol altında tutabilen ve alevlenmeleri engelleyen tedaviler mevcuttur. Ayrıca erken tedavi ile hastalığın tamamen sönme olasılığı söz konusudur.

Hayat boyu ilaç kullanmak zorunda mıyım?

Hastalığın kontrol altına alınmasının ardından, doktorunuz ile birlikte ilaç dozlarınızın azaltılıp takip edilebileceğiniz dönemler olabilir. Tamamen ilaçsız izlem kararı daha az verilmektedir.

Romatoid artrit için özel bir perhiz yapmam gerekir mi?

Hastalığın ortaya çıkmasına ya da kötüleşmesine neden olan özel bir diyet yoktur. Genel sağlık kurallarına uygun beslenmek yeterlidir.

Romatoid artrite bağlı sakatlık gelişimi önlenebilir mi?

Hastalığın erken ve düzenli tedavisi ile sakatlık gelişimi büyük oranda önlenmektedir.

Hamile kalabilir miyim ve hamilelikte ilaçlarımı kesmem gerekir mi?

Romatoid artrit, gebelik sırasında hastaların yaklaşık %50-60’ında sessiz gider. Ancak genellikle gebelik sonrası hastalıkta alevlenme olur. Hastalar gebelik planlarını hekimleri ile paylaşmalı ve hastalığın seyri açısından en uygun dönem seçilmelidir. Romatoid artrit tedavisinde kullanılan ilaçların bir kısmının gebelik sırasında kullanımı riskli olabileceğinden gebelik öncesinde bu ilaçların kesilmesi ve nispeten güvenli ilaçlara geçilmesi gereklidir.

Sedimantasyon, CRP ve RF nedir?

Sedimantasyon ve CRP kanda inflamasyonu (iltihabı) gösteren testlerdir. Bu testler romatoid artrit hastalarının her kontrolünde görülmek istenir, hastalık şiddeti hakkında fikir verirler. RF tetkiki, romatoid artrit tanısını desteklemek açısından önemlidir ancak devamlı takip edilmesinin anlamı yoktur.

Cerrahi müdahalenin tedavide yeri var mı?

Romatoid artrit tedavisinde son yıllarda kullanılmaya başlanan ve çok etkili tedaviler olan biyolojik ilaçlar ile eklemlerde sakatlıklar ve şekil bozuklukları çok azalmıştır. Ancak az da olsa eklem şekil bozukluklarını düzeltmek amacıyla ya da ilaç tedavisi ile kontrol altına alınamayan hastalarda cerrahi gerekebilmektedir.

Hastalığın ortaya çıkmasında stresin (kaza, boşanma, yakınını kaybetme gibi) rolü̈ var mıdır?

Romatoid artrit genetik yatkınlığı olan kişilerde sigara ve dişeti iltihabı gibi enfeksiyonların etkisi ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalığın stres ile ortaya çıkma durumu yoktur. Ancak stres ile ağrının daha şiddetli algılanma durumu olabilir.

Hastalığım hava değişikliklerinden (yağmur, soğuk hava gibi) etkilenir mi?

Romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıkları, kireçlenme ve diğer yumuşak doku romatizmalarına göre hava şartlarından en az etkilenirler.

Romatoid artritte bitkisel tedaviler, kaplıca ve diğer alternatif tedavilerin yeri var mıdır?

Romatoid artritin tedavisinde bitkisel tedavilerin ve diğer alternatif tedavilerin etkinliğini gösteren anlamlı bilimsel çalışmalar yoktur. Bu tedavilerin diğer ilaçlar ile etkileşimleri ciddi istenmeyen etkilere neden olabilir. Kaplıca tedavisi, eklemlerinde kireçlenmesi olan hastaların tedavisinde yardımcı olabilir, romatoid artrit tedavisinde yeri yoktur.

Bu podcast serilerinde romatizmal hastalıklar ile ilgili aklınıza takılan farklı ve güncel soruların cevaplarını bulacaksınız.
Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu ve Prof. Dr. Mine Özmen "Romatizma Hastalarında Ruhsal Tepkiler & Sorunlar ve Tedavi Yaklaşımları" hakkında sohbet ediyor.

Kaliteli Yaşam

Romatoid Artrit (RA) ve Kaliteli Yaşam broşürünü indirin.

Egzersiz

Romatoid Artrit (RA) ve Egzersiz broşürünü indirin.

Beslenme

Romatoid Artrit (RA) ve Beslenme broşürünü indirin.

Romatizma Mini Sözlük

A

ACR kriterleri: Amerikan Romatoloji Akademisine göre hastalıkların sınıflandırma kriterleri

Akut: Dakikalar ve saatler içinde ani gelişen

Amiloidoz: Amiloid proteinlerinin organlarda birikerek, o organın fonksiyonlarını bozması

ANA (antinükleer antikor): Hücrenin çekirdeğindeki moleküllere karşı oluşmuş antikorlar

Analjezik: Ağrı kesici

Anemi: Kanda oksijen taşıyan hemoglobin miktarının azalması, kansızlık

Antijen: Bağışıklık sistemi tarafından yabancı olarak algılanan her türlü molekül

Antikor: Kanda bulunan ve vücudun yabancı olarak algıladığı şeylere yanıt olarak oluşturulan proteinler

Arter: Atardamar

Arterit: Atar dama inflamasyonu (iltihabı)

Artralji: Eklem ağrısı

Artiküler: Eklemlerle ilgili olan

Artrit: Eklemlerde ağrı, şişlik ve kızarıklık gibi belirtilerle seyreden inflamasyon (iltihap) durumu

Artropati: Eklemin hastalığı

Artrosentez: İçinde sıvı bulunan eklemden sıvı boşaltılması işlemi

Artroskopi: Eklem içine kamera gönderilerek yapılan görüntüleme yöntemi

B

Behçet hastalığı: Ağızda ve genital bölgede ağrılı yaralar, gözde ve ciltte inflamatuvar (iltihaplı) lezyonlarla seyreden bir hastalık

Biyopsi: Bir doku parçasının inceleme amacıyla vücuttan cerrahi olarak alınması

C

CRP (C reaktif protein): Kandaki inflamasyon (iltihap) göstergelerinden biri

Crohn hastalığı: İnflamatuvar (iltihaplı) bir bağırsak hastalığı

D

Daktilit: El ve ayak parmaklarında oluşan inflamasyon (iltihap)

Deformite: Kalıcı hasar

Düğme iliği deformitesi: Romatoid artritli hastalarda el parmaklarında görülen bir tür şekil bozukluğu

E

Enteropatik artrit: Bağırsak hastalıklarıyla birlikte seyreden eklem inflamasyonu (iltihabı)

Entezopati: Bağların kemiklere yapışma noktalarında hissedilen şişlik ve hassasiyet

Entezit: Bağların kemiklere yapışma noktalarında gelişen inflamasyon (iltihap)

EULAR kriterleri: Avrupa Romatoloji Derneği tarafından oluşturulmuş sınıflandırma kriterleri

F

Felty sendromu: Romatoid artritli hastalarda dalak büyümesi ve akyuvarlarda azalmayla seyreden durum

Fibromiyalji: Yaygın vücut ağrısı, ağrı hassasiyeti, halsizlik ve uyku bozukluklarıyla seyreden bir hastalık

G

Glukokortikoid: Kortizon, steroid

H

Hipermobilite: Bir eklemin olması gerekenden daha fazla hareketli olması

Hiyalüronik asit: Eklem aralığında bulunan sıvının temel bileşeni

İ

İnflamasyon: İltihap, yangı

İnflamatuvar: İltihaplı, yangılı

İntermitan: Aralıklı

İntraartiküler: Eklem içi

J

Juvenil: Çocukluk çağında görülen

JIA (Juvenil idiyopatik artrit): Çocukluk çağında görülen inflamatuvar (iltihaplı) artrit

K

Kalsifikasyon: Yumuşak dokularda kalsiyum birikimi, kireçlenme

Konnektif doku: Bağ dokusu

Kıkırdak: Eklemleri oluşturan kemik yüzeylerini kaplayarak hasar görmelerin önleyen kaygan doku

Kortikosteroid: Kortizon, steroid

Kronik: Süreğen

Kuğu boynu deformitesi: Romatoid artritli hastalarda el parmaklarında görülen bir tür şekil bozukluğu

L

Lokomotor sistem: Kas-iskelet sistemi

M

Monoartrit: Tek eklemde gelişen inflamasyon (iltihap)

N

Nefropati: Böbrek fonksiyonlarında bozulma

Nekrotizan vaskülit: Doku hasarıyla seyreden damar duvarı inflamasyonu (iltihabı)

NSAİ ilaçlar: İnflamasyon (iltihap) giderici steroid dışı ilaçlar

O

Oligoartrit: 2-10 adet eklemde artrit varlığı

Osteoartrit: Kemik ve eklem inflamasyonu, kireçlenme

Osteofit: Osteoartritte görülen yeni kemik oluşumları

Osteoporoz: Kemik kitlesinde azalma ve kırık riskinde artışla seyreden durum

Otoantijen: Vücudun kendi dokularının immün sistem tarafından antijen olarak algılanması

Otoantikor: Vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği antikor

Otoimmunite: Vücudun savunma sisteminin kendi doku ve organlarına tepki göstermesi

P

Poliartrit: Birçok eklemde artrit varlığı

Psoriazis: Sedef hastalığı

Psoriatik artrit: Sedef romatizması

Reaktif artrit: Enfeksiyonlarla ilişkili olarak gelişen artrit tablosu

Romatoid faktör: İlk olarak romatoid artritli hastalarda saptanan ve vücudun kendi kendine karşı geliştirdiği antikor, otoantikor

Romatoid nodül: Romatoid artritli hastalarda eklemlerin dış taraflarında oluşabilen ve büyüklüğü 5 cm’ye kadar çıkabilen şişlik

S

Sakroiliitis: Leğen kemiğini oluşturan kemiklerde inflamasyon (iltihap)

Sindesmofit: Omurgada omurlar arasında uzun süreli inflamasyona bağlı olarak gelişen ve köprüleşmeye neden olan kemik oluşumları

Sinovyum: Eklem aralığı

Sinovit: Eklem aralığının inflamasyonu (iltihabı)

Sitokin: Bağışıklık sistemi hücrelerinin haberleşmesini sağlayan moleküller

Spondilit: Omurga eklemlerinin inflamasyonu (iltihabı)

T

Tendinit: Tendon inflamasyonu

Tendon: Kasları kemiklere bağlayan güçlü bağ dokusu

Ü

Üveit: Gözün bir tabakasının inflamasyonu (iltihabı)

V

Vaskülit: Damar duvarı inflamasyonu (iltihabı)

Açık açık romatizma tanıtım

Romatoid Artrit ile ilgili diğer videolar