Akut romatizmal ateş, genellikle A grubu beta hemolitik streptokok denen bir mikroorganizmanın yol açtığı bir boğaz iltihabından 2-4 hafta sonra başlar. Mikroba ait proteinler ile insan dokusundaki bazı proteinler arasında moleküler düzeyde bir benzerlik olduğu düşünülmektedir. Dolayısı ile mikroba yönelik savaştan hastanın kendi dokuları da zarar görmektedir.
Hastalık en sık 5-15 yaşlar arasında görülür. ARA’ nın değişik klinik bulguları vardır. Bazı hastalarda birçok yakınma ortaya çıkarken, bir kısmında daha sınırlı kalabilir. En sık kalp, eklem, beyin, cilt, cilt-altını tutabilen sistemik iltihaplı bir hastalıktır. Boğaz ağrısı, ateş ile başlayan bir üst solunum yolu infeksiyonundan bir süre sonra hastaların bir kısmında gezici eklem ağrıları ve eklemlerde şişme ortaya çıkar. Örneğin sağ dizde başlayan ağrı, şişme bir kaç gün sonra hafiflerken benzer yakınma ayak bileğinde belirir. Yine bir kaç gün sonra başka bir eklem olaya katılırken, bir önce iltihaplanan eklemin yakınmaları geriler. Dolayısı ile birden fazla eklemin tutulduğu (poliartrit), çoğunlukla kalıcı olmayan, şekil bozukluğuna yol açmayan gezici bir romatizmadır bu. Aspirin tedavisine de çok iyi yanıt verir.
Klinik bulguları, en son 1992’de elden geçirilen Jones kriterlerinde özetlenmiştir. Bu belirtiler iki grupta değerlendirilir. Majör kriterler kardit (kalp tutulumu), poliartrit (eklemlerde iltihap), eritema marginatum (deride etrafı kırmızı, ortası soluk döküntüler) ve cilt altı nodülleri diye tanımlanan tipik deri ve deri altı bulguları, korea denilen, yüzde, kol-bacaklarda ortaya çıkan istemsiz hareketler’den oluşur. Minör kriteler ise ateş, eklem ağrıları, kan tahlillerinde iltihap bulgularının yüksek olması, EKG incelenmesinde P-R aralığının uzamasıdır.
Hastalık kalp zarını, kalp kapaklarını ve kalp kasını tutabilir. Kardit yani kalp tutulumu, çocuk ve ergenlerde daha sıktır. Hastalık ne kadar erken başlarsa, kardit sıklığı ve karditin ağırlığı artar. Bu hastalığın en çok soruna yol açan tutulumudur. Hızlı tedavi edilmezse ileri yaşlara da uzanan sorunlara neden olur.
Hastalığın gidişi, kalp tutulması olmayanlarda çok iyi iken, karditli olguların neredeyse yarısında kalıcı kalp hasarı bulunmuştur.
