Soruya kısaca yanıt vermek gerekirse zorunlu durumlarda, mümkün olan en düşük doz ve en kısa süreyle kullanılabilir.
Gebelerde ilaç kullanılması pek arzu edilen bir durum değildir. Ancak romatizmal hastalıklar gibi kronik hastalığı olan kadınlar doğal olarak çocuk sahibi olmak istemektedirler. Bu durum da gebelik boyunca ister istemez kortizon gibi bazı ilaçların kullanılması gerekebilmektedir.
Gebelikte kortizon kullanımı anne ve karnındaki çocuğa yönelik bazı riskler taşımaktadır. Yapılan araştırmalar ve vaka bildirimlerinden çıkan sonuçlara göre gebelikte ilaç kullanılması durumda anne ve karnındaki çocukta olması muhtemel yan etkiler açısından risk kategorileri oluşturulmuştur. Bu risk kategorilerine göre kortizon gebelik boyunca C kategorisinde yer alırken ilk üç ay için ise D kategorisinde yer almaktadır. Bu durumu şöyle açıklayabiliriz;
- Tüm gebelik süreci göz önüne alındığında kortizon potansiyel bir risk taşımakla birlikte anne adayına riskler anlatılmak kaydıyla kar zarar oranı gözetilerek kullanılabilir.
- Gebeliğin ilk üç ayında ise kortizon kullanımının bebek üzerine olası yan etkisi daha belirgindir. Bu nedenle anne sağlığı açısından kullanılması zorunlu durumlarda kullanılmalıdır.
Bu durumda aklınıza gebelikte kortizon kullanırsam hangi sorunlarla karşılaşırım sorusu gelmesi muhtemeldir. Bu konuda kısaca bilgi vermek gerekirse,
- Gebelikte kortizon kullanan annelerin çocukluklarında normalden 2-3 kat daha fazla oranda yarık damak veya dudak gelişmektedir. Bu risk özellikle gebeliğin ilk üç ayında ve yüksek doz kortizon kullanan gebelerde ortaya çıkmaktadır. Diğer yan etkiler çok nadir ve gebedeki mevcut hastalığa bağlı olma olasılığı yüksektir
- Gebelikte kortizon kullanımı annede de bazı riskleri beraberinde getirebilir. Bunlar gebeliğe bağlı hipertansiyon ve diyabet, osteoporoz ve enfeksiyona yakınlık olarak özetlenebilir. Ancak bu yan etkiler daha çok kortizonun yüksek dozlarda kullanıldığında ortaya çıkar.
- Gebeliğin son altı ayında 3 haftadan daha uzun süre günde 20 mg kortizonu alınması durumunda doğum sırasında adrenal yetersizlik dediğimiz böbrek üstü bezlerinin yetersiz çalışması ortaya çıkabilir. Bu nedenle doğum öncesi ve sırasında gerekli önlemleri alınması gerekmektedir.
- Sıklıkla romatizmal hastalıkların tedavilerinde kısa etkili kortizonlar olan prednizon, prednizolon ve metil prednizolon kullanılır. Gebelerde kullanılan prednizon ve prednizolon çok az bir kısma göbek kordonundan bebeğe geçer. Bu nedenle gebelerde kortizon olarak prednizon veya prednizolon tercih edilmelidir
Sonuç olarak konuşmamım başında söylediğim gibi gebelikte zorunlu durumlarda mümkün olduğunca en az dozda kortizon kullanılabilir.
