Sedef hastalığı cilt ve tırnakları etkileyen bir deri hastalığıdır. Deri tutulum yerleri ve plakların şekline göre çok farklı türleri mevcuttur. Deriden ince, beyaz, parlak kepekler dökülür. Sedef hastalarının hepsinde olmamakla birlikte önemli bir kısmında eklem şikayetleri gelişir.
Psöriatik Artrit (PsA)
Sedef romatizması (Psöriatik artrit) Nedir?
Sedef romatizması (psöriatik artrit), çoğunlukla sedef hastalığı olanlarda ortaya çıkan, el, ayak, diz, dirsek, omuz gibi çevresel eklemleri, omurgayı ve omurga ile leğen kemiği arasındaki eklemleri etkileyebilen inflamatuvar (iltihaplı) bir romatizma türüdür.
Deride beyaz renkli pullanmalarla seyreden sedef hastalığı, hastaların üçte ikisinde romatizmadan önce ortaya çıkar.
Sedef romatizmasında en sık etkilenen eklemler; el ve ayak eklemleri, el ve ayak bilekleri ve diz eklemleridir. Omurga tutulumu, sedef romatizması olan hastaların ilk değerlendirmesinde hastaların yaklaşık olarak dörtte birinde bulunmaktadır.
Sedef romatizması olan hastalarda kalp-damar hastalığı riski de artmıştır.
Sedef hastalığı genel olarak, toplumdaki yüz kişiden ikisinde görülmektedir. Sedef artriti ise, sedefi olan hastaların yaklaşık olarak beşte birinde ortaya çıkmaktadır. Sedef artriti diğer iltihaplı romatizmalardan, örneğin romatoid artrit ve ankilozan spondilitten çok daha az sıklıkta karşımıza çıkmaktadır.
Sedef romatizması genel olarak 30-40 yaşlarında başlar. Cinsiyet ayrımı göstermez; erkek ve kadınlarda benzer oranlarda görülür.
Sedef romatizması olan kişilerin çocuklarında ileride sedef romatizması olma olasılığı, normal nüfusa göre 30-55 kat artmıştır.
Psöriasis veya diğer adıyla sedef hastalığı bir deri hastalığıdır. Kollarda, bacaklarda, gövdede, saçlı deride, genital bölgede sedef döküntüleri…
Sedef Romatizması (PsA) Nasıl Teşhis Edilir?
Sedef romatizmasının tanısı için en önemli ipuçları hastalığın öyküsünden elde edilir. Hastalık çoğu zaman daha önce ciltte başladığından cildiye uzmanlarının da tanıda önemli rolü vardır. Doktorunuz yakınmalarınızı öğrenip muayenenizi yaptıktan sonra bazı laboratuvar incelemeleri, eklem filmleri ve gerekirse manyetik rezonans (MR) görüntüleme sonuçlarını da değerlendirerek tanınızı koyabilir.
Kanda bakılan eritrosit sedimantasyon hızı (kısaca sedim) veya CRP testlerindeki yükselme, romatizmanın inflamatuvar (iltihaplı) romatizma olduğu yönünde bir gösterge olabilir. Ancak hastalıkları aktif dönemde olan hastalarda dahi bu testler normal bulunabilir.
Sonuç olarak; sedef romatizması tanısının konulması her zaman çok kolay olmayabilmektedir. Tanı koyma sürecinin romatoloji uzmanlarınca yapılması gerekmektedir. Bu gereklilik sedef romatizması ile karışabilecek diğer iltihaplı romatizmal hastalıkların belirlenmesi ve ayırt edilmesi için de şarttır.
Sedef Romatizması (PsA) Nasıl Tedavi Edilir?
Sedef hastalığında ortaya çıkan deri bulgularının tedavisi dermatoloji (cildiye) uzmanları tarafından yapılmaktadır. Sedef romatizması ise romatologlar tarafından tedavi edilir. Tedavide öncelik, hastalığı baskılamada etkili olan ve yan etkileri az olan ilaçlara verilir. Eklemlerdeki ağrı ve şişliği, omurgadaki ağrı ve tutukluğu gideren ve şekil bozukluklarının ortaya çıkmasını engelleyen ilaçlar aynı zamanda sedef bulgularını da düzeltir.
Sedef romatizması tedavisinde nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar ve kortizonun yanı sıra, sentetik ve biyolojik hastalık düzenleyici ilaçlar kullanılır.
Tedavi seçimi hastanın tercihine, hastanın ve hastalığın durumuna göre yapılır. Bu ilaç tedavileri doktor önerisi olmadan kesilmemelidir, aksatılmamalıdır. Yan etkiler açısından düzenli izlem yapılması gerekir. Hasta ve doktor arasındaki uyum, hastalığın kontrolünde en önemli aşamadır.
Psöriatik artrit tedavisi nasıldır?
Sedef hastalığında ortaya çıkan deri bulguları, dermatoloji (cildiye) doktorları, sedef romatizması (psöriatik artrit, PsA) ise romatoloji doktorları tarafından…
Sedef Romatizması (PsA) Tedavi Sonrasında Nasıl Takip Edilir?
Sedef romatizması, tedavisiz kalmış bazı hastalarda sakatlık oluşturacak kadar ilerleyici bir hastalık olarak seyredebilir. Sedef romatizmalı hastalarda, esas olarak kalp-damar rahatsızlıklarındaki artıştan dolayı yaşam sürelerinin bir miktar azaldığı görülmektedir. Bu nedenle sedef hastalığı olan bireylerin kalp-damar hastalıkları ile ilgili takiplerini düzenli şekilde yaptırmaları ve eğer kullanıyorlarsa sigarayı bırakmaları önerilmektedir.
Sedef Romatizması (PsA) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Sedef romatizmasının nedeni nedir?
Sedef romatizmasının kesin nedeni bilinmemektedir. Genetik yatkınlık, obezite, enfeksiyonlar ve travmalar hastalığın gelişmesinde rol oynayabilir.
Hastalığın tam olarak iyileşme ihtimali var mı?
Henüz hastalığı tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi bulunmamakla birlikte, hastalığı kontrol altında tutabilen ve alevlenmeleri engelleyen tedaviler mevcuttur.
Sedef romatizması için hem romatoloji hem dermatolojiye mi gitmeliyim?
Sedef romatizması tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu cilt lezyonlarında da etkilidir. Gene de cilt lezyonları için dermatolojiye gitmek gerekebilir.
Sedef romatizmam var, hamile kalabilir miyim?
Sedef romatizması olan kadınlarda doğurganlık ile ilgili problem olmadığı düşünülmektedir. Gebelik planlamadan önceki 6 ay içerisinde hastalık bulgularının aktif olmaması tercih edilir. Gebelik sürecinde kullanabileceğiniz ve kullanamayacağınız ilaçlarla ilgili doktorunuzdan bilgi almalısınız.
Bende sedef romatizması var, çocuğum da risk altında mı?
Sedef romatizması olan kişilerin çocuklarında hastalığın görülme riski 30-55 kat artmıştır.
Sedef hastalığı olmadığı halde sedef romatizması olabilir mi?
Sedef romatizması hastalarının üçte ikisinde sedef hastalığı daha önce ortaya çıkar. Buna bağlı olarak da sedef cilt lezyonları görülmeden önce artrit başlayabilir.
Sedef romatizması kalp hastalıklarına neden olur mu?
Sedef romatizması hastalarında kalp krizi ve inme gibi koroner damar hastalıklarının riski artmıştır. Sigarayı bırakma, sağlıklı beslenme ve egzersiz gibi kalp sağlığını koruyucu önlemler almak ve gerekirse bununla ilgili bir doktora gitmek önerilmektedir.
Sedef romatizması şeker hastalığı riskini artırır mı?
Sedef romatizmasının özellikle kortizon tedavisi alan kadın hastalarda şeker hastalığını artırma ihtimali vardır. Bununla ilgili gerekli kontrolleri yaptırmak faydalı olacaktır.
Sedef romatizması gözleri etkiler mi?
Sedef romatizması ile birlikte üveit adı verilen göz iltihabı ve kuru göz görülme riski artar. Bunlar için düzenli göz muayenesi önerilmektedir.
Sedimantasyon ve CRP nedir?
Sedimantasyon ve CRP kanda inflamasyonu (iltihabı) gösteren testlerdir. Bu testler romatizması hastalarının her kontrolünde görülmek istenir, hastalık şiddeti hakkında fikir verirler.
Psoriatik Artrit ile ilgili diğer videolar
Romatizma Mini Sözlük
A
ACR kriterleri: Amerikan Romatoloji Akademisine göre hastalıkların sınıflandırma kriterleri
Akut: Dakikalar ve saatler içinde ani gelişen
Amiloidoz: Amiloid proteinlerinin organlarda birikerek, o organın fonksiyonlarını bozması
ANA (antinükleer antikor): Hücrenin çekirdeğindeki moleküllere karşı oluşmuş antikorlar
Analjezik: Ağrı kesici
Anemi: Kanda oksijen taşıyan hemoglobin miktarının azalması, kansızlık
Antijen: Bağışıklık sistemi tarafından yabancı olarak algılanan her türlü molekül
Antikor: Kanda bulunan ve vücudun yabancı olarak algıladığı şeylere yanıt olarak oluşturulan proteinler
Arter: Atardamar
Arterit: Atar dama inflamasyonu (iltihabı)
Artralji: Eklem ağrısı
Artiküler: Eklemlerle ilgili olan
Artrit: Eklemlerde ağrı, şişlik ve kızarıklık gibi belirtilerle seyreden inflamasyon (iltihap) durumu
Artropati: Eklemin hastalığı
Artrosentez: İçinde sıvı bulunan eklemden sıvı boşaltılması işlemi
Artroskopi: Eklem içine kamera gönderilerek yapılan görüntüleme yöntemi
B
Behçet hastalığı: Ağızda ve genital bölgede ağrılı yaralar, gözde ve ciltte inflamatuvar (iltihaplı) lezyonlarla seyreden bir hastalık
Biyopsi: Bir doku parçasının inceleme amacıyla vücuttan cerrahi olarak alınması
C
CRP (C reaktif protein): Kandaki inflamasyon (iltihap) göstergelerinden biri
Crohn hastalığı: İnflamatuvar (iltihaplı) bir bağırsak hastalığı
D
Daktilit: El ve ayak parmaklarında oluşan inflamasyon (iltihap)
Deformite: Kalıcı hasar
Düğme iliği deformitesi: Romatoid artritli hastalarda el parmaklarında görülen bir tür şekil bozukluğu
E
Enteropatik artrit: Bağırsak hastalıklarıyla birlikte seyreden eklem inflamasyonu (iltihabı)
Entezopati: Bağların kemiklere yapışma noktalarında hissedilen şişlik ve hassasiyet
Entezit: Bağların kemiklere yapışma noktalarında gelişen inflamasyon (iltihap)
EULAR kriterleri: Avrupa Romatoloji Derneği tarafından oluşturulmuş sınıflandırma kriterleri
F
Felty sendromu: Romatoid artritli hastalarda dalak büyümesi ve akyuvarlarda azalmayla seyreden durum
Fibromiyalji: Yaygın vücut ağrısı, ağrı hassasiyeti, halsizlik ve uyku bozukluklarıyla seyreden bir hastalık
G
Glukokortikoid: Kortizon, steroid
H
Hipermobilite: Bir eklemin olması gerekenden daha fazla hareketli olması
Hiyalüronik asit: Eklem aralığında bulunan sıvının temel bileşeni
İ
İnflamasyon: İltihap, yangı
İnflamatuvar: İltihaplı, yangılı
İntermitan: Aralıklı
İntraartiküler: Eklem içi
J
Juvenil: Çocukluk çağında görülen
JIA (Juvenil idiyopatik artrit): Çocukluk çağında görülen inflamatuvar (iltihaplı) artrit
K
Kalsifikasyon: Yumuşak dokularda kalsiyum birikimi, kireçlenme
Konnektif doku: Bağ dokusu
Kıkırdak: Eklemleri oluşturan kemik yüzeylerini kaplayarak hasar görmelerin önleyen kaygan doku
Kortikosteroid: Kortizon, steroid
Kronik: Süreğen
Kuğu boynu deformitesi: Romatoid artritli hastalarda el parmaklarında görülen bir tür şekil bozukluğu
L
Lokomotor sistem: Kas-iskelet sistemi
M
Monoartrit: Tek eklemde gelişen inflamasyon (iltihap)
N
Nefropati: Böbrek fonksiyonlarında bozulma
Nekrotizan vaskülit: Doku hasarıyla seyreden damar duvarı inflamasyonu (iltihabı)
NSAİ ilaçlar: İnflamasyon (iltihap) giderici steroid dışı ilaçlar
O
Oligoartrit: 2-10 adet eklemde artrit varlığı
Osteoartrit: Kemik ve eklem inflamasyonu, kireçlenme
Osteofit: Osteoartritte görülen yeni kemik oluşumları
Osteoporoz: Kemik kitlesinde azalma ve kırık riskinde artışla seyreden durum
Otoantijen: Vücudun kendi dokularının immün sistem tarafından antijen olarak algılanması
Otoantikor: Vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği antikor
Otoimmunite: Vücudun savunma sisteminin kendi doku ve organlarına tepki göstermesi
P
Poliartrit: Birçok eklemde artrit varlığı
Psoriazis: Sedef hastalığı
Psoriatik artrit: Sedef romatizması
Reaktif artrit: Enfeksiyonlarla ilişkili olarak gelişen artrit tablosu
Romatoid faktör: İlk olarak romatoid artritli hastalarda saptanan ve vücudun kendi kendine karşı geliştirdiği antikor, otoantikor
Romatoid nodül: Romatoid artritli hastalarda eklemlerin dış taraflarında oluşabilen ve büyüklüğü 5 cm’ye kadar çıkabilen şişlik
S
Sakroiliitis: Leğen kemiğini oluşturan kemiklerde inflamasyon (iltihap)
Sindesmofit: Omurgada omurlar arasında uzun süreli inflamasyona bağlı olarak gelişen ve köprüleşmeye neden olan kemik oluşumları
Sinovyum: Eklem aralığı
Sinovit: Eklem aralığının inflamasyonu (iltihabı)
Sitokin: Bağışıklık sistemi hücrelerinin haberleşmesini sağlayan moleküller
Spondilit: Omurga eklemlerinin inflamasyonu (iltihabı)
T
Tendinit: Tendon inflamasyonu
Tendon: Kasları kemiklere bağlayan güçlü bağ dokusu
Ü
Üveit: Gözün bir tabakasının inflamasyonu (iltihabı)
V
Vaskülit: Damar duvarı inflamasyonu (iltihabı)