Romatizma

Romatizma Nedir?

Romatizma eklemleri, kemikleri, kıkırdakları, tendonları, bağları ve kasları etkileyen çeşitli ağrılı hastalıkları ifade eder. Kas-iskelet sistemi hastalıkları olarak da adlandırılan romatizmal hastalıklar, ağrıyla birlikte kas-iskelet sisteminde hareket kısıtlılığı ve işlev kaybı ile karakterizedir. Romatizmal hastalıkların bazılarında eklem ve dokularda iltihaplanma vardır. Etkilenen bölgelerde şişlik, kızarıklık ve sıcaklık artışı görülür. Romatizmal hastalıklar iç organları da etkileyebilir.

Romatizma nedir - Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu

Romatizma nedir?

Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu

Romatizma, tek bir hastalığın ismi değildir. Eklemleri ve diğer organları etkileyen on-on bir farklı hastalığa romatizmal hastalıklar denir. Bu hastalıkların her birinin tedavisi diğerinden farklılık gösterebilir.

Romatizma sık görülür mü?

Romatizmal hastalıklar en yaygın hastalıklar arasındadır. Sanayileşmiş ülkelerde romatizmal hastalıklar, diğer herhangi bir hastalık grubundan daha fazla kişiyi etkilemektedir. Aslında, her yaştan insanın üçte biri yaşamları boyunca bir noktada etkilenir. Avrupa’da hemen hemen her aile bir şekilde romatizmal bir hastalıktan etkilenmektedir. Ayrıca tedavi edilmeyen romatizmal hastalıklar yaşam süresini kısaltabilir.

Kaç çeşit romatizma vardır?

Romatizma tek bir hastalık değildir. Romatizmal hastalıklar, çeşitli artrit türlerinden osteoporoza ve sistemik bağ dokusu hastalıklarına kadar uzanan 200’den fazla farklı hastalığı kapsar.

Artrit nedir?

“Artrit” kelimenin tam anlamıyla eklem iltihabı anlamına gelir. Eklem iltihabı belirli bir tanıdan ziyade bir belirti veya işaret olmasına rağmen, artrit terimi genellikle eklemleri etkileyen herhangi bir bozukluğu belirtmek için kullanılır.
Farklı artrit türleri vardır. Artritin meydana geldiği bazı hastalıklarda gözleriniz, kalbiniz veya cildiniz gibi diğer organlar da etkilenebilir.

Neyse ki günümüzde mevcut tedaviler, artritli çoğu insanın aktif ve üretken bir yaşam sürmesine izin vermektedir.

Artrit ve romatizmanın farkı nedir?

Bazı insanlar artrit kelimesini tüm romatizmal hastalıklar için kullanırlar. Kelimenin tam anlamıyla eklem iltihabı anlamına gelen artrit, romatizmal hastalıkların sadece bir parçasıdır. Artrit öncelikle şunları içerir: eklem ağrısı, eklem katılığı, eklem iltihabı ve eklem hasarı.

Romatizma belirtileri nelerdir?

Romatizmal hastalıkların farklı belirtileri vardır. Aşağıdakileri içeren belirtiler varsa romatizmal bir hastalığınız olduğundan şüphelenebilirsiniz:

  • Kalıcı eklem ağrısı
  • Eklemlerde hassasiyet
  • Eklem şişmesi, katılığı, kızarıklığı ve/veya sıcaklık ile kendini gösteren iltihaplanma
  • Eklem deformitesi
  • Bir eklemde hareket açıklığı veya esneklik kaybı
  • Aşırı yorgunluk, enerji eksikliği, halsizlik veya halsizlik hissi.

Romatizma en sık kimlerde görülür?

Romatizmal hastalıklar her yaştaki ve cinsiyetteki kişileri etkiler, ancak kadınlar erkeklerden daha sık etkilenir. Bazı faktörler romatizmal hastalık geliştirme riskini artırabilir:

  • Sigara içmek
  • Aşırı kilo
  • Genetik faktörler
  • Yaralanmalara ve eklemlerin aşırı kullanımına yol açan belirli meslekler
  • Yaşlanma

Bende romatizma mı var?

Eklemlerinizde ortaya çıkan yakınmaların romatizma olup olmadığını size yalnızca doktorunuz kesin olarak söyleyebilir. Bazı belirtiler romatizmadan şüphelenmek için sizi yönlendirebilir:

  • Ağrı: Romatizmadan kaynaklanan ağrı sabit olabilir veya gelip gidebilir. Dinlenirken veya hareket halindeyken ortaya çıkabilir. Ağrı vücudun bir bölümünde veya birçok farklı bölgesinde olabilir.
  • Eklemde şişlik: Bazı romatizma türleri, etkilenen eklemin üzerindeki cildin kızarmasına ve şişmesine neden olur. Dokunulduğunda sıcak hissedilir. Üç gün veya daha uzun süren veya ayda üç defadan fazla meydana gelen şişlik, doktora gitmeyi gerektirir.
  • Eklem katılığı: Bu, özellikle sabahları uyanırken veya uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra görülen klasik bir romatizma belirtisidir. Bir saatten uzun süren sabah tutukluğu romatizmadan şüphelenmek için iyi bir nedendir.
  • Eklemlerde hareket kısıtlılığı: En basit hareketleri yaparken bile zorlanıyorsanız doktora danışmak faydalı olabilir.

Bu belirtilerle ilgili detaylar, doktorunuzun romatizma tipini belirlemesine yardımcı olacaktır. Doktora gitmeden önce, semptomlarınızı birkaç hafta boyunca takip edin, hangi eklemde şişlik ve tutukluk olduğunu, ne zaman olduğunu, ne kadar sürdüğünü, ne şekilde rahatladığını not edin. Yorgunluk veya kızarıklık gibi ilgisiz gibi görünen diğer belirtileri de not ettiğinizden emin olun. Bu belirtilerle birlikte ateşiniz de varsa doktora zaman kaybetmeden gitmeniz gerekebilir.

Çocuklarda romatizma görülür mü?

Yetişkinler gibi çocuklarda da romatizma gelişebilir. Çocukları etkileyen en yaygın kronik romatizma tipine juvenil idiyopatik artrit (JIA) denir. JIA genel olarak eklem ağrısı, şişme, sıcaklık, katılık ve hareket kaybına neden olabilen eklem iltihabını (artrit) içeren birkaç farklı kronik bozukluğu ifade eder. JIA’nın çeşitli formları, ilgili eklemlerin yanı sıra vücudun diğer bölümlerinin iltihaplanması gibi farklı özelliklere sahiptir. JIA, birkaç ay veya yıl gibi sınırlı bir süre sürebilir, ancak bazı durumlarda yetişkinliğe kadar tedavi gerektiren ömür boyu süren bir hastalıktır.

JIA’nın kesin nedenleri bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin aşırı aktif hale gelmesi ve iltihaplanma oluşturmasıyla başlar.
Tedavi ile çoğu çocuk sağlıklı bir şekilde yaşayabilir ve bazen hastalık daha fazla ilaca ihtiyaç duymadan kalıcı olarak kaybolabilir. Çocuğunuzun şişmiş veya katı eklemleri varsa geç kalmadan bir doktora görünmek önemlidir. Tedaviyi geciktirmek eklem hasarına ve tedavilerin daha az işe yaramasına neden olabilir.

Romatizma tanısı ve tedavisi nasıldır?

Romatizmal hastalıkların kesin teşhisi, tıbbi geçmişin değerlendirilmesi, fizik muayene yapılması, bazı laboratuvar testleri istenmesi ve görüntüleme incelemelerinin yapılması ile konulabilir.

Herkes için geçerli tek bir ilaç veya tedavi yoktur. Ağrıyı azaltmaya ve artrit belirtilerini kontrol etmeye yardımcı olan tedavi seçenekleri vardır. Birçok iltihaplı romatizmal hastalık, yalnızca hastalık belirtilerini azaltan ilaçlarla tedavi edilmez. Daha derin bir etkiye sahip olan ve hastalığı değiştirici romatizma ilaçları olarak adlandırılan ilaçlarla tedavi edilir. Yeni biyolojik tedaviler bu daha etkili ajanlar arasındadır.

İlaçlar romatizma için temel tedavidir. Ama aynı zamanda eklem veya yumuşak dokulara enjeksiyonlar, doğal tedavi (akupunktur, kayropraktik …), alternatif ilaçlar ve cerrahi tedavi seçenekleri de vardır. Hastaların tedaviye verdikleri yanıtlar farklılık gösterebilir. Sizin için en doğru tedaviye doktorunuzla birlikte karar verebilirsiniz.

Romatizma hakkında yanlış bilinen şeyler nelerdir?

Romatizma hakkında yanlış bilinen şeyler vardır. Bunlar, yanlış bilgilerin yayılmasıyla kalıcı hale gelir ve hastalığın uygun şekilde tedavi edilmesini engelleyebilir. Bazı örnekler şunlardır:

Yanlış: Romatizma, yaşlıların hastalığıdır.
Gerçek: Romatizma her yaşta ortaya çıkabilir.

Yanlış: Romatizma, soğuk ve nemli bir iklimden kaynaklanır.
Gerçek: İklimin kendisi ne romatizmaya sebep olur ne de tedavi sağlar.

Yanlış: Romatizma, kötü beslenmeden kaynaklanır.
Gerçek: Belirli yiyeceklerin romatizmayı önlediğine veya neden olduğuna dair çok az bilimsel kanıt vardır. Belirli yiyecek veya içeceklerin alımının atak gelişmesine neden olduğu gut gibi birkaç hastalık vardır.

Romatizma yaşam kalitesini etkiler mi?

Romatizmal hastalıklar uygun şekilde tedavi edilmezse yürüme, merdiven çıkma, yemek pişirme, kişisel hijyen gibi günlük aktiviteler etkilenir. Romatizmal hastalıklar da çalışabilme ve işyerinde verimlilik üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Hem hastalık izninin hem de erken emekliliğin en önemli nedenlerinden biridir. Çalışma çağındaki insanlar arasında bile fiziksel sakatlığa neden olur.

Romatizmalı kişilerde halsizlik olur mu?

Romatizma hastalarında halsizlik oldukça sık görülür. Genel anlamda enerji azlığı, dinlenmekle geçmeyen bir halsizlik durumu söz konusudur. Romatizmada halsizliğin temel nedeni vücuttaki iltihap ve buna bağlı oluşan kronik ağrıdır. Ağrıya bağlı uyku düzeni değişikliği ve uykusuzluk, ağrıyı tetikleyerek bir kısır döngü oluşturabilir.
Bunların yanı sıra aşırı kilo, hareketsizlik, depresyon, kötü beslenme, kansızlık, eşlik eden başka hastalıklar ve kullandığınız ilaçlara bağlı yan etkiler de halsizliğe neden olabilir.

Romatizmalılar spor yapabilir mi?

Egzersiz romatizmalı insanlar için çok önemlidir. Gücü ve esnekliği arttırır, eklem ağrılarını azaltır ve halsizlikle mücadeleye yardımcı olur. Orta düzeyde egzersiz bile ağrınızı hafifletebilir ve sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olabilir.
Egzersiz, eklemlerinize zarar vermeden sağlığınızı ve zindeliğinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Mevcut tedavinizin yanı sıra egzersiz şunları yapabilir:

  • Eklemlerinizin çevresindek kasları güçlendirir
  • Kemik sağlığını korumanıza yardımcı olur
  • Gün boyu enerjinizi korur
  • İyi uyumanıza yardımcı olur
  • Kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olur
  • Yaşam kalitenizi artırır
  • Dengenizi geliştirir

Tedavi planınıza egzersiz eklemek konusunda doktorunuzla konuşun. Hangi tür egzersizlerin sizin için en iyisi olduğu, romatizma tipinize ve hangi eklemlerin dahil olduğuna bağlıdır. Doktorunuz veya fizyoterapistiniz, eklem ağrınızı en az şiddetlendirerek size en fazla faydayı sağlayan egzersiz planını bulmak için size yardımcı olacaktır.

Bu podcast serilerinde romatizmal hastalıklar ile ilgili aklınıza takılan farklı ve güncel soruların cevaplarını bulacaksınız.
Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu ve Prof. Dr. Mine Özmen "Romatizma Hastalarında Ruhsal Tepkiler & Sorunlar ve Tedavi Yaklaşımları" hakkında sohbet ediyor.
Bunlar da ilginizi çekebilir
Açık açık romatizma tanıtım