Romatoloji pratiğinde kullanılan, erkekte ve kadında fertiliteyi yani üreyebilme üzerine en çok etkisi olan ilaç siklofosfamidtir (endoxan). Siklofosfamid ciddi organ tutulumu veya hayati tehlikesi olan romatolojik hastalarda kullanılabilen ilaçlardan birisidir.
Siklofosfamid erkekte sperm sayısını azaltmakta, yüksek doz (6-10 gr.) ve tedavisi süresinin uzaması geri dönüşümü olmayan sperm azlığına (azospermi) neden olabilmektedir. Bunun yanında siklofosfamid kullanan bir çok erkek çocuk sahibi olabilmektedir. Yüksek total doza maruz kalacak hastalarda spermlerin dondurularak saklanması düşünülebilir. Bebekte olabilecek risklere karşın ilacın gebelik planlanmasından 3 ay önce kesilmesi önerilmektedir. Kadınlarda siklofosfamid kullanımının doğurganlık üzerine etkisi kullanılan doz, süre, kadının yaşı ve kullanılacak tedavi önlemleri ile değişebilmektedir. Bu faktörlerde ilintili olarak kısırlık veya erken menapoza yol açabilmektedir, 30 yaşından sonra bu risk artmaktadır. Romatolojide kullanılan diğer ilaçların gebelik üzerine etkileri başka bölümde tartışılacaktır.
Erkeklerde romatizmal ilaç kullanımına dönecek olursak; Sulfasalazin (salazoprin) geçici olarak sperm sayısında ve hareketinde azalma ve şekil değişikliklerine yol açmaktadır. Bu oluşan etkiler 2-3 ay içerisinde eski haline dönmektedir. Kortikosteroidlerin (kortizon) uzun süre kullanımı kan testosteron düzeylerini düşürebilmektedir. Mikofenolat mofetil (cellcept) yine ciddi organ tutulumlarında kullanılan bir ilaç olup, bebek sağlığı açısından, gebelik planlanmasından 3 ay önce kesilmesi önerilmektedir. Metotreksat erkekler için güvenli görünmektedir. Leflunomid için yeterli veri olmayıp, babalık planlayan kişilerde hastalık durumuna göre karar verilebilir. Kolşişin ailevi Akdeniz ateşi, gut veya behçet hastalığında kullanılan ilaçlardandır. Sperm sayısında geçici azalmalar bildirilmiştir.
